(1632 SAYILI ASKERİ CEZA KANUNU MD.87)
Askerliğin temel yapı taşı disiplindir. Bir ordu başarısını disiplini ile gösterir. Her askerin ahlak ve karakter olgunluğuna ulaşması, bilgi, fikir ve düşünce yapısının gelişmesi, ruhen ve bedenen güçlü olması için yüksek seviyede disiplin anlayışına sahip olması gerekmektedir.
Emre itaatsizlik ve emre itaatsizlikte ısrar suçu, asker bir kişinin meslek yaşantısında karşı karşıya kalabileceği ve işlenme oranı yüksek bir suçtur. Disiplinin iki unsuru vardır. Birincisi mutlak itaat, ikincisi astın ve üstün hukukuna uymaktır. Mutlak itaat unsuru; kanunlara, nizam ve emirlere harfiyen uymaktır. Asker bir kişi aldığı görevleri yerine getirirken, kendi anlayışına veya düşüncesine göre yorumlayarak yerine getirmek yerine kanun ve nizamlara uygun bir şekilde yerine getirmelidir.
Emir ; hizmete ait bir talep veya yasağın sözle, yazı ile ve sair suretlerle ifadesidir. Amir ise; makam ve memuriyet itibari ile emretmek yetkisine haiz olan kişidir.
Emre itaatsizlik suçunun unsurları;
1. Hizmete ilişkin bir emrin varlığı,
2. Emrin yetkili bir amir tarafından verilmesi,
3. Böyle bir emrin varlığından failin bilgisinin olması,
4. Emrin hiç yapılmaması, emrin yerine getirilmesinin sözle veya fiilen açıkça
reddedilmesi veya emir tekrar edildiği halde yerine getirilmemesi,
5. Kasten hareket edilmesi.
Emre itaatsizlikte ısrar suçunun oluşması için kanun ve nizamlarla düzenlenen askerlik hizmetinin, yetkili amir tarafından himayesindeki bir kişiye sözlü, yazılı ve sair suretle iletilerek, göreve dönüştürmesi gerekmektedir.
Örneğin;
– Emir yazılı olarak sanığa tebliğ edilmemiş olsa bile, görevi gereği emirden haberdar olan askeri personel, bu emre aykırı davranmak suretiyle emre itaatsizlikte ısrar suçunu işler.
– Aynı şekilde kışlaya içki sokmak ve kışlada içki içmenin yasak olduğu herkesçe bilinen bir durum olup, askeri şahsın bu husus bilmediğine dair savunmasının önemi olmayıp emre itaatsizlikte ısrar suçu oluşur.
Askeri Ceza Kanunu’nun 87. Maddesinin birinci fıkrası barış zamanında işlenmesi durumunda ki basit halini düzenlerken, ikinci fıkrasında seferberlikte işlenmesi durumundaki nitelikli hali düzenlenmiştir.
Emre itaatsizlik suçu, sırf askeri suç olup, görevli mahkeme Askeri Mahkemeler iken, 03.06.2017 gün ve 30085 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hakimler ve Savcılar Kurulu 1. Dairesi’nin 31.05.2017 gün ve 831 sayılı kararı ve Anayasa değişikliği ile Askeri Mahkemelerin kaldırılması üzerine, tüm askeri suçlara ilişkin yargılama sivil yargı organları tarafından yapılmaya başlanmıştır.
Emre itaatsizlik suçuyla yargılanan bir askeri şahıs hakkında hüküm kurulması halinde mesleğini kaybetmeye kadar gidebilecek bir süreçle karşı karşıya kalabilir. Bu gibi davalarda askeri konulara hakim tecrübeli bir askeri ceza avukatından hukuki yardım alarak davayı takip ettirmek, hayati önem arz etmektedir.
Askeri Ceza Kanunu’nda İtaatsizlikte ısrar edenlerin cezası:
“Madde 87 – 1. (Değişik: 22/3/2000-4551/22 md.)
Hizmete ilişkin emri hiç yapmayan asker kişiler bir aydan bir seneye kadar, emrin yerine getirilmesini söz veya fiili ile açıkça reddeden veya emir tekrar edildiği halde emri yerine getirmeyenler, üç aydan iki seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.
2. Yukarıki fıkrada yazılı suçlar seferberlikte yapılırsa beş ve düşman karşısında yapılırsa on seneye kadar ağır hapis cezası hükmolunur.” Şeklinde düzenlenmiştir.
EMRE İTAATSİZLİKTE ISRAR SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ
Emre itaatsizlikte ısrar suçunun nitelikli halleri ve cezası Askeri Ceza Kanunu’nun 88. Ve 89. Maddelerinde düzenlenmiş olup, aşağıda belirtilmiştir.
1. Emre itaatsizlikte ısrar suçunun, toplu asker karşısında yahut silah başı emrine karşı veya silahlı iken veya hizmetten kısmen veya tamamen sıyrılmak kastı ile yapanlar altı aydan beş seneye kadar hapis, seferberlikte beş seneye kadar ağır hapis ve düşman karşısında on seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar.
2. Emre itaatsizlik sonucu bir insanın hayatını tehlikeye koyan, memleketin veya bir askeri birliğin güvenliğini veya savaş̧ hazırlığını veya eğitimini önemli derecede ihlal eden veya büyük bir zarar meydana getiren yahut başkasının malına önemli bir zarar veren asker kişiler, bir seneden on seneye kadar hapis, seferberlikte iki seneden on beş̧ seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılır.
EMRE İTAATSİZİKTE ISRAR SUÇU SEBEBİYLE HÜKMEDİLEN CEZANIN, ADLİ PARA CEZASINA ÇEVRİLMESİ, CEZANIN ERTELENMESİ YADA HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI MÜMKÜN MÜ?
* Askeri Ceza Kanunu Ek Madde 8’ de belirtildiği üzere sırf askeri suçlardan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan netice cezanın ;
– 4 ay veya daha fazla süreli hapis cezası olması,
– Fiilin, disiplini ağır şekilde ihlal etmesi veya birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ya da birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir zarar meydana getirmesi,
– Fiilin savaş veya seferberlikte işlenmesi, durumunda ADLİ PARA CEZASINA ÇEVRİLMEZ.
* Askeri Ceza Kanunu 47. Maddesinde belirtildiği üzere askeri suçlar hakkında ceza erteleme hükümlerinin uygulanması mümkündür. Ancak;
– Sırf askeri suçlardan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan netice cezanın üç ay veya daha fazla süreli hapis cezası olması,
– Fiilin, disiplini ağır şekilde ihlal etmesi veya birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, ya da birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir zarar meydana getirmesi,
– Fiilin savaş veya seferberlikte işlenmesi,
– Daha önce sırf askeri bir suçtan dolayı mahkûm olunması, gibi özellikli durumlarda CEZA ERTELEME HÜKÜMLERİ UYGULANMAZ.
* Sivil suçlarda, 2 yıla kadar olan hapis cezalarında uygulanan Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, askeri suç ve cezalar hakkında uygulanması mümkün olsa da; yalnızca sırf askeri suçlara ilişkin 6 AY VE DAHA FAZLA SÜRELİ HAPİS CEZALARINDA HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI HÜKMÜ UYGULANMAZ.
353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu Ve Yargılama Usulü Kanunu Ek Madde 4 ;
“ 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümleri, aşağıdaki hâller hariç askeri suç ve cezalar hakkında da uygulanır:
A) Sırf askeri bir suçtan dolayı altı ay veya daha fazla süreli hapis cezasına hükmedilmesi.
B) Fiilin, disiplini ağır şekilde ihlal etmesi veya birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ya da birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir zarar meydana getirmesi.
C) Fiilin savaş veya seferberlikte işlenmesi.” Şeklinde düzenlenmiştir.
ŞİKAYET
Askeri Ceza Kanunu’nun 48. Maddesinde askeri suçların takibinin şikayete tabi olmadığı belirtilmiş olup, emre itaatsizlikte ısrar suçunda gerekli soruşturmanın yapılması için şikayet edilme şartı aranmamaktadır.
ZAMANAŞIMI
5237 satılı TCK madde 66;
“Dava Zamanaşımı
Kanunda başka türlü yazılmış olan haller dışında kamu davası;
a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda otuz yıl,
b) Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmibeş yıl,
c) Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıl,
d) Beş yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda onbeş yıl,
e) Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl” şeklinde düzenlenmiştir. Emre itaatsizlikte ısrar suçunun üst ceza sınırı 2 yıl olması sebebiyle, zamanaşımı süresi 8 yıldır.
UZLAŞTIRMA
Emre İtaatsizlikte Israr suçu uzlaştırma kapsamında değildir.
GÖREVLİ MAHKEME
Askeri suçlarla ilgili yargılama süreci askeri mahkemeler tarafından yürütülmekteyken, 03.06.2017 gün ve 30085 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hakimler ve Savcılar Kurulu 1. Dairesi’nin 31.05.2017 gün ve 831 sayılı kararı ve Anayasa değişikliği ile Askeri Mahkemelerin kaldırılması üzerine Asliye Ceza Mahkemeleri görevlendirilmiştir.
Emre İtaatsizlikte Israr suçundan yargılanan askeri şahıs, askerlik alanında uzman iyi ve tecrübeli bir askeri ceza avukatı ile süreci yönetmesi menfaatlerine olacaktır. Bu suçlarda savunma önemli bir yer tutmaktadır. Gerekli ve yeterli bir savunma yapılmaması durumunda, personel meslekten ihraca kadar uzanan yaptırımlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Arslan Hukuk Bürosu, kayseri ceza avukatı olarak ceza davalarında en iyi şekilde profesyonel destek almanız önceliğimizdir.
