Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir. Kural suçların kasten işlenmesi iken, taksir istisnai bir kusurluluk şekli olup hangi suçların taksirle işlenebileceği 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda açıkça belirtilmiştir. Günlük yaşantımızda Taksirle işlenen suçlar arasında en çok taksirle adam öldürmek ve yaralama gelmektedir. Özellikle trafik ve iş kazalarında rastlanılmaktadır.
TAKSİRİN UNSURLARI
- Fiilin taksirle işlenebileceğinin yasada belirtilmesi gerekir. Suçun taksirle işlenebileceği yasada belirtilmemiş ve fail de fiili bilerek ve isteyerek yapmamışsa cezalandırılmayacaktır.
- Taksirli hareket iradi olmalıdır. Yapılan hareket hem bilinmeli hem de istenerek yapılmalıdır. Hareket bilerek ve isteyerek yapılsa da asıl önemli olan sonucun istenmemesidir. Örneğin silahın temizlenmesi esnasında ateş alması sonucu kişinin yaşamını yitirmesi.
- Özen yükümlülüğüne aykırı davranılmalı, netice öngörülebilir olmalı ancak istenmemelidir. Eğer netice istenmişse KAST söz konusudur. Taksirin temelinde gerekli dikkat ve özen yükümlülüğüne uymamak yer almaktadır.
- Hareket ile netice arasında uygun bir nedensellik bağı olmalıdır. Taksirli suçlarda mutlak suretle netice meydana gelmelidir. Taksirli suçlarda hareketin teşebbüs aşamasında kalması mümkün değildir. Dolayısıyla taksirli bir hareket dolayısıyla ölüm meydana gelmemişse fail hakkında TCK madde 85 uygulanmaz.
Fail taksirli hareketi ile oluşan sonucu istemede de, söz konusu bu fiil nedeniyle oluşacak zararı tahmin etmesi söz konusudur.
BİLİNÇLİ TAKSİR VE BİLİNÇSİZ TAKSİR NEDİR ?
Bilinçli taksir kişinin öngördüğü neticeyi istememesine rağmen, neticenin meydana gelmesi iken, bilinçsiz taksirde fail öngörülebilir nitelikte olan sonucu öngöremeden harekette bulunarak zararın meydana gelmesine sebebiyet vermektedir.
Taksirle adam öldürmek suçunda, bilinçli ve bilinçsiz taksir durumu ceza tayininde önem arz etmektedir. Bu alanda uzman, iyi bir ceza avukatından hukuki yardım alınması tavsiye edilir.
Bilinçli taksir veya bilinçsiz taksir değerlendirmesi somut olaya göre değerlendirilir.
SUÇUN MADDİ UNSURU
FAİL
Kanunda suç olarak öngörülen bir fiili işleyen kimse faildir. Elbette, failsiz suç da mümkün değildir. Taksirle adam öldürmek suçunda, özellik arz eden bir durum söz konusu olmayıp, herkes bu suçun faili olabilir.
MAĞDUR
Hayatta olan birisi olması gerekip, herkes bu suçun mağduru olabilir. Ancak bebeklerde bu durum değişiklik göstermektedir. Şöyle ki, bebeğin bu suçun mağduru olması için doğmuş olması yani anne rahminden tamamen ayrılması gerekir.
Çocuk anne rahminden ayrılmadan çocuğun yaşamını yitirmesi durumunda taksirle adam öldürme suçu oluşmayıp, çocuk düşürme veya düşürtme suçu oluşur.
TAKSİRLE ADAM ÖLDÜRMEK SUÇUNDA TEŞEBBÜS VE İŞTİRAK
Kişinin işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaması durumunda, teşebbüs söz konusu olur. Dolayısıyla teşebbüs sadece kasten işlenen suçlarda olup, taksirle adam öldürmek suçunda teşebbüsten bahsedilmesi mümkün değildir.
Teşebbüs ancak kasten işlenen suçlarda mevcut olabilir. Bu durumda işlenen suç kasten öldürmeye teşebbüs olur.
Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusuru oranında zarardan sorumlu olur. Örneğin birden fazla kişinin katılımıyla yapılan ameliyat sırasında meydana gelen ölüm sonucu her bir kişiye kusur oranında cezaya hükmedilir. Ya da ölümlü bir trafik kazasının meydana gelmesinde sürücüye ceza tayininde, yayanın da kusuru tespit edilerek hüküm kurulması gerekmektedir. Taksirle adam öldürmek suçundan yargılanan fail, bu dava sürecinde deneyimli bir Kayseri ceza avukatından hukuki yardım alması önem arz etmektedir.
YAPTIRIM
Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Taksirli suçlarda uzun süreli hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir.
CEZANIN ARTIRILMASI
Taksirle adam öldürmek suçlarında zincirleme suç hükümleri uygulanmaz. Ancak taksirli fiil sonucu birden fazla kimse ölür veya bir kişi ölmekle birlikte birden fazla kişi yaralanırsa cezanın artırılması yoluna gidilecektir.
CEZA VERİLMEMESİNİ GEREKTİREN HAL
Araç sürücüsü olan babanın, kusurlu davranışı neticesi meydana gelen trafik kazasında çocuğunu kaybetmesini bu maddeye örnek olarak verebiliriz.
Bu maddenin uygulanması için; Suç taksirle işlenmelidir. Taksirin bilinçli veya bilinçsiz taksir olmasının bir önemi yoktur. İstenmeyen netice (ölüm) kişisel ve ailevi durumunu etkilemelidir. Failin, ceza verilmesini gereksiz kılacak derecede mağdur olması gerekmektedir.
KOVUŞTURMA USULÜ, GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Taksirle adam öldürmek, takibi şikayete bağlı olmayan bir suçtur. Bu suçlarda yetkili yargı makamı taksirli fiilin yapıldığı yerdir. Görevli mahkeme ise Asliye Ceza Mahkemesidir. Ancak taksirli fiil sonucu birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesidir.
