İçindekiler
TCK 188
Uyuşturucu kamu sağlığını ve toplumun geleceğini tehdit eden bir maddedir. Uyuşturucu kullanımı her ne kadar bireysel bir suç olup, etki alanı bireyin kişisel yaşamı ile sınırlı olsa da, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal etmek, ihraç ve ithal etmek, toplumun sosyolojik yapısını bozan, ülkelere ekonomik yönden zarar veren suçlardır. Uyuşturucu ve uyarıcı madde suçları, Türk Ceza Kanunumuzda da “Kamu sağlığını ilgilendiren suçlar” başlığı altında ele alınmıştır. TCK 188. maddede kanun koyucu, uyuşturucu madde imalini, ticaretini ve kullanımını belli cezalar öngörerek yasaklamıştır. Kamu sağlığını tehdit eden uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin kullanımının ölümle sonuçlanabildiği aşikardır. Böyle ağır sonuçları olan maddelerin imali ve ticareti kanun koyucu tarafından yüksek cezalar öngörülerek, önlenmeye çalışılmaktadır. Uyuşturucu ve uyarıcı madde suçlarıyla mücadele tüm dünya ülkelerinin en önemli önceliğidir.
Öncelikle uyuşturucu madde nedir?
Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde, kanunlarımızda veya kanunların verdiği yetkiye dayanan Bakanlar Kurulu kararlarında uyuşturucu madde olduğu kabul edilerek; tıbbi ve bilimsel amaçlar dışında imali, ithali, ihracı, satılması, satın alınması, bedelsiz devredilmesi, bedelsiz devralınması, bulundurulması, sevk edilmesi, nakledilmesi, kullanılması yasaklanan ya da ruhsata bağlanan; ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak, belirtilen eylemlere konu edilmesi suç oluşturan doğal ve yapay maddeler olarak tanımlanabilir.
FAİL
Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun faili kural olarak herkes olabilir. Uyuşturucu ve uyarıcı madde suçunun faili olabilmek için kanun kişinin herhangi bir vasfa veya niteliğe sahip olmasını aramamıştır. Ancak suçun sağlıkla ilgili bazı meslek mensupları tarafından işlenmesi (tabip, diş tabibi, veteriner, kimyager, diş teknisyeni, eczacı, ebe, hemşire, laborant, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi) cezayı artırım nedeni/nitelikli hali olarak TCK 188. Maddesinde düzenlenmiştir.
MAĞDUR
Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun mağduru toplumdur.
SUÇUN KONUSU
Bu suçun konusu her ne kadar uyuşturucu ve uyarıcı madde olsa da kanun uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin neler olduğu konusunda bir tanımlama yapmamıştır. Çünkü uyuşturucu ve uyarıcı maddeyle aynı etkiyi yapan, ilaç ve sentetik maddelerde bulunduğundan bu maddeler de kanun kapsamına alınarak genel bir ifade oluşturulmuştur.
Suça konu maddenin, TCK 188. Maddesi kapsamında uyuşturucu veya uyarıcı madde olup olmadığının tespiti için suç tarihinin esas alınması gerekir.
HAREKET- SONUÇ
TCK 188 Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçu seçimlik hareketli suçlardandır.
Bu suçun hareket unsurları:
- Ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç etmek.
- Ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satmak, satışa arz etmek, başkalarına vermek, sevk etmek, nakletmek, depolamak, satın almak, kabul etmek, bulundurmak.
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal etmek, imal etmek, satmak, satın almak, sevk etmek, nakletmek, depolamak veya ihraç etmek.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDEYİ İTHAL ETME
İthal etme suçunun oluşabilmesi için, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ülkeye nereden sokulduğunun bir önemi yoktur. Sınır kapısından ülkeye sokulabileceği gibi sınır kapısı olmayan bir yerden de sokulabilir. Bu suçun faili kullanmak dışında bir amaçla bu eylemi gerçekleştirmelidir. Amacı kazanç elde etmek olmalıdır.
Suçun oluşması için uyuşturucu maddenin ülke sınırlarına girmesi yeterlidir. Dolayısıyla ithal etme suçunda “TEŞEBBÜS” mümkün değildir.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDENİN BİR ÜLKEDEN TRANSİT OLARAK GEÇİRİLMESİ UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDEYİ İTHAL SUÇUNU OLUŞTURUR MU?
Yabancı bir ülkeden başka yabancı bir ülkeye gitmek için Türkiye’den transit olarak geçmekte olan bir ulaşım aracında uyuşturucu veya uyarıcı madde yakalanması halinde, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ülkemizde bırakılacağına ilişkin herhangi bir delil bulunmaması durumunda, söz konusu eylem ithal suçunu değil “NAKLETME” suçunu oluşturur.
Yine yabancı bir ülkeden başka bir yabancı ülkeye giderken Türkiye’den transit geçiş yapan kişinim üzerinde veya yanında uyuşturucu veya uyarıcı madde ele geçirilmesi halinde de “NAKLETME” suçu oluşur. Soruşturma ve kovuşturma aşamalarında, bu hususların yargı makamlarına beyan edilmesi cezai sorumluluk açısından önemli olup, iyi bir ceza avukatı ile yargılama sürecine devam etmeniz tavsiye edilir.
İthal suçu ile ilgili diğer bir husus, uyarıcı madde ithal eden kişi, ithalat eyleminde bir kesinti olmaması halinde, ithal ettiği bu malları satmak için bulundurması ya da satması, ithal dışında ayrı bir suç oluşturmaz. Diğer bir ifadeyle ithal etme fiili, bulundurma ve satma fiillerini içinde eritir.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDEYİ İHRAÇ ETME
Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin nereden ülke dışına çıkarıldığının bir önemi yoktur. Ayrıca kara, deniz, hava yoluyla çıkarılması da suçun oluşumu açısından önem arz etmemektedir. Bu suçun faili kullanmak dışında bir amaçla bu eylemi gerçekleştirmelidir. Ancak uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kendi kişisel kullanım amacıyla dışarı çıkartan ve taşıdığı miktarda kişisel ihtiyacını karşılayacak miktarda ise uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ihraç suçundan değil, TCK’nın 191. Maddesinde belirtilen kullanmak için uyuşturucu bulundurma suçundan cezalandırılması gerekir.
Fail, uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi hem kendi ihtiyacını karşılamak için hem de başkasına devretmek için ülke dışına çıkarması durumunda ise; fail bu iki amaçla bulundurduğu uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi birbirinden ayırarak muhafaza etmiş ise her iki suçta oluşur.
Fail kullanacağı uyuşturucu veya uyarıcı madde ile kullanma dışında yurt dışına götürdüğü maddeleri ayırmamış ise; failin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullandığının tespit edilmesi durumunda yine iki suçta oluşur. Ancak failin madde kullandığı tespit edilmemişse, sadece uyuşturucu veya uyarıcı madde ihraç suçundan ceza verilmesi gerekmektedir.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihraç suçu teşebbüse elverişli suç olup, maddenin ülke dışına çıkarılmasıyla suç oluşmaktadır. Bu suçlarda deneyimli iyi bir ceza avukatından hukuki yardım almanız şiddetle tavsiye edilir.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE SATMAK, SATIŞA ARZ ETMEK, BAŞKALARINA VERMEK, SEVKETMEK, NAKLETMEK, DEPOLAMAK, SATIN ALMAK VE KABUL ETMEK
Uyuşturucu veya uyarıcı madde satma suçunun oluşabilmesi için uyuşturucu ve uyarıcı maddenin belli bir bedel karşılığında başkasına devri söz konusudur. Mutlaka satma fiilinin belli bir karşılığının olması gerekmektedir. Satma suçunun oluşması için tarafların satma ve fiyatı konusunda anlaşması yeterli olmayıp, fiili hakimiyetinde devri gerekmektedir. Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin, alıcının istediği bir yere bırakılması halinde de satma suçu oluşur. Uyuşturucunun bedelsiz olarak verilmesi halinde ise satma suçu oluşmayıp, “başkasına verme” suçu oluşur.
Ayrıca satma suçunun konusu uyuşturucu maddenin, kullanmaya ve buna bağlı olarak uyuşturucu temin etme suçuna da elverişli olması gerekir. Satma suçunun oluşması için uyuşturucu ve uyarıcı maddenin miktarının bir önemi yoktur. Miktar az olsa da madde kullanmaya elverişli nitelikte ise suç oluşur. Yakalanan uyuşturucu madde kullanıma elverişli nitelikte değil ise, “işlenemez suç” söz konusudur. Satma suçu teşebbüse elverişli bir suçtur.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi satışa arz etme suçu: Elinde uyuşturucu veya uyarıcı madde bulunan kişinin, bu maddeyi satmaya yönelik tüm hareketleri bu suçun oluşmasına sebebiyet verir. Satmaya yönelik hareketlerden anlaşılması gereken; pazarlık etmek, kaparo almak, müşteri aramak, anlaşmaya çalışmak gibi hareketlerdir. Satışa arz etme suçu teşebbüse elverişli değildir. Suç satışa yönelik hareketlerin açığa çıkmasıyla tamamlanır.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi başkalarına verme suçu: Failin mülkiyetinde ya da zilyetliğinde bulunan uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi bedelsiz olarak, satış sayılmayacak şekilde başkasına devretmesidir. Failin uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi hangi amaçla verdiğinin önemi yoktur, asıl husus uyuşturucu veya uyarıcı maddenin satış amacıyla verilmemiş olmasıdır.
Örneğin kullanmak amacıyla bulundurulan uyuşturucu veya uyarıcı maddenin, başkalarına ikram edilerek, birlikte kullanılması halinde, failin kastı uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi başkasına verme kastı olmadığından başkalarına verme suçu oluşmayıp, TCK’ nın 191. Maddesinde belirtilen kullanmak için uyuşturucu bulundurma suçu oluşmaktadır. Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi başkalarına verme suçu teşebbüse elverişli suçtur. Uyuşturucu maddenin alıcının zilyetliğine geçmesi gerekmektedir.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi sevk etme suçu: Posta veya kargo yoluyla uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerden bir yere gönderilmesidir. Nakletmeden farkı, uyuşturucu veya uyarıcı madde bizzat fail veya adamları tarafından götürülmemektedir. Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin gönderilmesi söz konusudur.
Maddenin ülke içinde bir yere gönderilmesi gerekir, aksi halde ihraç suçu oluşur. Sevk etmenin kullanım dışında bir amaçla gerçekleştirilmesi gerekir. Kişinin kullanmak için bulundurduğu uyuşturucuyu, yanında taşımak istemeyip, sonradan gideceği bir yere göndermesi halinde bu suç oluşmaz.
Bu suç teşebbüse elverişli bir suçtur. Suçun oluşması için uyuşturucu maddenin teslim edilecek kişiye verilmesine gerek yoktur. Gerek soruşturma gerek kovuşturma aşamasında, uyuşturucu suçlarında uzman iyi bir Kayseri ceza avukatından hukuki yardım almanız büyük önem arz etmektedir.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi nakletme suçu: Bir kimsenin kendisine veya başkasına ait uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanma dışında bir amaçla başka bir yere götürmesi ile oluşur. Nakleden uyuşturucu maddeyi bizzat veya adamları ile götürebilir. Nakletme bir bedel karşılığı veya bedelsiz de olabilir. Uyuşturucu maddenin aracıya veya son kullanıcıya gönderilmesi suçun oluşumunu etkilememektedir.
Bu suçun oluşabilmesi için, failin naklettiği eşyanın uyuşturucu veya uyarıcı madde olduğunu bilmesi gerekmektedir.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi depolama suçu: Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bir yerde muhafaza edilmesidir. Depolama işleminin depoda yapılması zorunlu olmayıp, belli bir yerde muhafaza edilmesi yeterlidir. Depolama işlemi kişisel kullanım amacıyla yapılır ve bu miktar kişisel kullanım sınırını geçmez ise TCK’nın 191. Maddesinde belirtilen kullanmak için uyuşturucu bulundurma suçu oluşmaktadır.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alma suçu: Uyuşturucu veya uyarıcı madde üzerindeki fiili ve hukuki tasarruf edebilme hakkını bir bedel veya sair ivaz karşılığında elde edilmesidir. Satın almanın ülke içerisinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Ancak uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kendi kişisel kullanım amacıyla almış ve alınan miktar kişisel ihtiyacını karşılayacak miktarda ise uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi satın alma suçundan değil, TCK’ nın 191. Maddesinde belirtilen kullanmak için uyuşturucu bulundurma suçundan cezalandırılması gerekmektedir.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kabul etme suçu: uyuşturucu veya uyarıcı maddenin herhangi bir karşılık verilmesen alınmasıdır. Zaten bir bedel karşılığında alma halinde satın alma suçu oluşacaktır. Suçun oluşabilmesi için, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanmak dışında bir amaçla kabul edilmesi gerekmektedir. Kabul etme suçu da teşebbüse elverişlidir.
SUÇUN MANEVİ UNSURU NEDİR?
TCK 188. Maddesinde düzenlenen suçlar, kasten işlenebilir suçlar olup, taksirle işlenmesi mümkün değildir.
SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ NELERDİR?
AĞIRLAŞTIRICI SEBEPLER:
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması
- Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya baz morfin olması
- Suçun okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askeri ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi
- Suçun üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi
- Suçun suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi
- Suçun sağlıkla ilgili meslek mensupları tarafından işlenmesi
- İnfaz kurumuna veya tutukevine uyuşturucu madde sokmak
- Gerek soruşturma gerek kovuşturma aşamasında, uyuşturucu suçlarında uzman iyi bir Kayseri ceza avukatından hukuki yardım almanız büyük önem arz etmektedir.
CEZAYI KALDIRAN VEYA AZALTAN SEBEPLER:
Uyuşturucu veya uyarıcı madde olmayan, ancak üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran maddelerin TCK 188. Maddesinde belirtilen suçların konusunu oluşturması halinde, failin cezasından yarı oranında indirim yapılabilir.
ETKİN PİŞMANLIK
TCK’ nın 192 maddesi ile uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarında, etkin pişmanlık düzenlenmiştir.
TCK’nın 192/1. Maddesine göre, Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcımaddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç̧ ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
TCK’nın 192/3. Maddesine göre ise, bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirim yapılır.
İŞTİRAK
TCK’nın 37. Maddesine göre; Faillik, “Suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştiren kişilerden her biri, fail olarak sorumlu olur. Suçun işlenmesinde bir başkasını araç olarak kullanan kişi de fail olarak sorumlu tutulur. Kusur yeteneği olmayanları suçun işlenmesinde araç olarak kullanan kişinin cezası, üçtebirden yarısına kadar artırılır.” Şeklinde düzenlenmiştir.
Bu nedenle uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarında TCK 188. Maddesinde belirtilen fiilleri gerçekleştiren ya da suç konusu uyarıcı maddeye ortak olan kişiler, TCK’nın 37. Maddesi uyarınca fail olarak sorumludurlar.
Örneğin araca gizli bölme yapan ve buraya uyuşturucu maddeyi yerleştiren kişi fail olarak suçtan sorumludur.
YAPTIRIM
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve ikibin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması halinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası 15 yıldan az olamaz.
Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Kanunda her ne kadar cezaların alt sınırı belirtilmişse de, üst sınır belirtilmemiştir. Ancak TCK’nın 49. Maddesi uyarınca hapis cezalarının üst sınırı 20 yıl olacaktır.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticaret suçlarında temel ceza tayin edilirken TCK’nın 61. Maddesinde belirtilen;
- Suçun işleniş biçimi,
- Suçun islenmesinde kullanılan araçlar,
- Suçun işlendiği zaman ve yer,
- Suçun konusunun önem ve değeri,
- Meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığı,
- Failin kast veya taksire dayalı kusurunun ağırlığı,
- Failin güttüğü amaç ve saiki, göz önüne bulundurulmalıdır.
KOVUŞTURMA USULÜ, GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçu, takibi şikayete bağlı olmayıp re’sen kovuşturmaya tabi bir suçtur. Görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir. Yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir. Kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği yer mahkemesi, zincirleme suçlarda ise son suçun işlendiği yer mahkemesidir.
